Przyspieszone postępowanie układowe
08-03-2023
Czym jest przyspieszone postępowanie układowe?
Przyspieszone postępowanie układowe („PPU”) to jedno z czterech postępowań restrukturyzacyjnych przewidzianych w prawie restrukturyzacyjnym. Celem tego postępowania jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika poprzez umożliwienie mu zawarcia z wierzycielami układu, który zrestrukturyzuje jego zobowiązania, np. poprzez ich częściowe umorzenie, rozłożenie na raty lub konwersję na udziały bądź akcje.
Przyspieszone postępowanie układowe prowadzone jest pod nadzorem wyznaczonego przez Sąd Nadzorcy Sądowego. Zadaniem Nadzorcy Sądowego jest z jednej strony wsparcie dłużnika m.in. w sporządzeniu planu restrukturyzacyjnego oraz propozycji układowych, a z drugiej strony kontrolowanie czy w toku postępowania dłużnik postępuje zgodnie z prawem.
Kto może otworzyć przyspieszone postępowanie układowe?
Przyspieszone postępowanie układowe, podobnie jak pozostałe rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, może zostać otwarte m.in. wobec przedsiębiorcy lub rolnika.
Przyspieszone postępowanie układowe może zostać otwarte wyłącznie na wniosek złożony przez dłużnika, który jest zagrożony niewypłacalnością lub stał się już niewypłacalny. Co więcej, PPU może być prowadzone wyłącznie wobec dłużników nieposiadających dużej ilości zobowiązań spornych. Wierzytelności sporne uprawniające do głosowania nad układem nie mogą przekroczyć 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. W przeciwnym wypadku, wobec dłużnika może być prowadzone postępowanie układowe lub postępowanie sanacyjne.
Ile trwa przyspieszone postępowanie układowe?
Jak sama nazwa wskazuje, przyspieszone postępowanie układowe powinno być przeprowadzone w możliwie krótkim czasie. Postępowanie to jest więc adresowane do dłużników, w przypadku których wystarczająca jest restrukturyzacja ich zobowiązań w drodze zawartego z wierzycielami układu. Według założeń, przyspieszone postępowanie układowe powinno trwać od 3 do 4 miesięcy. W praktyce jednak postępowanie zazwyczaj trwa od 6 do 12 miesięcy.
Jak otwarcie przyspieszonego postępowania układowego wpływa na możliwość zarządzania przez dłużnika swoim przedsiębiorstwem?
Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego wiąże się z pewnymi ograniczeniami dłużnika w zakresie, w jakim może on zarządzać swoim przedsiębiorstwem. Po otwarciu postępowania dłużnik może dokonywać samodzielnie jedynie czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu dłużnik musi uzyskać zgodę Nadzorcy Sądowego, w przeciwnym razie czynność będzie nieważna.
Pojęcia „czynności zwykłego zarządu” oraz „czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu” nie zostały jednoznacznie zdefiniowane w prawie restrukturyzacyjnym. Oceny, czy dana czynności stanowi „czynność zwykłego zarządu”, czy „czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu” dokonuje się indywidualnie, biorąc pod uwagę rozmiar i specyfikę przedsiębiorstwa danego dłużnika.
Najczęściej, przez czynności zwykłego zarządu rozumie się bieżące sprawy związane z normalnym zarządzaniem przedsiębiorstwem i utrzymaniem go w stanie niepogorszonym, np. zakup surowców potrzebnych do bieżącej produkcji, bieżąca sprzedaż, zapłata wynagrodzeń, podatków, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, czynszów najmu lub dzierżawy, bieżących rat leasingowych itp.
Natomiast, za czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu uważa się takie czynności, których nie podejmuje się w normalnym toku prowadzenia przedsiębiorstwa. Zgody Nadzorcy będzie więc wymagało m.in. zbycie istotnych składników majątku, w tym nieruchomości, zaciąganie nowych, istotnych zobowiązań, zakup znacznych zapasów surowców, istotne inwestycje.
W praktyce, na początku postępowania Nadzorca Sądowy ustala z dłużnikiem, jakie czynności w jego przypadku będzie uważał za czynności zwykłego zarządu, a jakie czynności będą wymagały jego zgody.
Czy otwarcie przyspieszonego postępowania układowego chroni przed egzekucjami?
Z dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego wszystkie postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych układem, tj. zasadniczo wierzytelności powstałych przed otwarciem postępowania, ulegają zawieszeniu z mocy prawa. Wierzyciele nie mogą również wszczynać nowych postępowań egzekucyjnych lub zabezpieczających dotyczących wierzytelności objętych układem. Ponadto, otwarcie postępowania pozwala na uchylenie dokonanych zajęć rachunków bankowych.
Mimo otwarcia przyspieszonego postępowania układowego wierzyciele będą mogli jednak prowadzić egzekucje dotyczące wierzytelności nieobjętych układem, tj. wierzytelności bieżących (powstałych po otwarciu postępowania) oraz wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika, np. hipoteką lub zastawem rejestrowym. Niemniej jednak, w tym ostatnim przypadku wierzyciele będą mogli prowadzić egzekucje wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia, np. z nieruchomości obciążonej hipoteką.
Co więcej, postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika, skierowane do przedmiotu zabezpieczenia niezbędnego do prowadzenia przedsiębiorstwa, np. istotnych maszyn i urządzeń, mogą zostać zawieszone na okres do trzech miesięcy.
Czy otwarcie przyspieszonego postępowania układowego chroni przed wypowiedzeniem przez wierzycieli kluczowych umów?
Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego chroni dłużnika przed wypowiedzeniem kluczowych umów. Przykładowo, od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, wynajmujący nie może wypowiedzieć umowy najmu nieruchomości, w której jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika z powodów zaistniałych przed otwarciem postępowania, w tym z powodu niezapłaconych czynszów najmu. Ochrona nie ma jednak charakteru absolutnego. Od dnia otwarcia postępowania dłużnik musi wykonywać swoje zobowiązania z umowy najmu, w tym płacić czynsz za bieżące okresy, w przeciwnym wypadku wynajmujący będzie mógł skutecznie wypowiedzieć umowę.
Analogiczna ochrona może zostać rozciągnięta również na inne umowy. W tym celu Nadzorca Sądowy sporządza spis umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika, np. umów leasingu kluczowych maszyn i urządzeń. Umowy umieszczone w spisie nie mogą zostać wypowiedziane przez drugą stronę z powodów zaistniałych przed otwarciem postępowania, np. z powodu niezapłaconych rat leasingowych. Dłużnik musi jednak wykonywać swoje bieżące zobowiązania, np. płacić bieżące, przypadające za okresy po otwarciu postępowania, raty leasingowe. Niewykonywanie przez dłużnika umów po otwarciu postępowania może być bowiem podstawą ich wypowiedzenia przez kontrahentów.
Czy w ramach przyspieszonego postępowania układowego możliwe jest zawarcie układu częściowego?
W ramach przyspieszonego postępowania układowego możliwe jest zawarcie z wierzycielami układu częściowego, tj. układu obejmującego tylko niektóre zobowiązania dłużnika, których restrukturyzacja ma zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie jego przedsiębiorstwa.
Układ częściowy może obejmować np. wierzytelności:
- z tytułu finansowania działalności dłużnika przez udzielone kredyty, pożyczki itp.;
- z tytułu umów o zasadniczym znaczeniu dla działalności przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności z tytułu dostaw najważniejszych materiałów lub umów leasingu majątku niezbędnego dla działalności prowadzonej przez dłużnika;
- zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym na przedmiotach i prawach niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa;
- największe określone według sumy.
Dzięki otwarciu przyspieszonego postępowania układowego z układem częściowym dłużnik może bez przeszkód regulować np. zobowiązania wobec swoich dostawców i kooperantów, których restrukturyzacja nie jest istotna dla uniknięcia ogłoszenia upadłości, natomiast regulowanie tych zobowiązań jest istotne dla kontynuowania współpracy z dostawcami, a tym samym dla utrzymania przedsiębiorstwa dłużnika w ruchu.
Jak przebiega przyspieszone postępowanie układowe?
Kluczowe etapy przyspieszonego postępowania układowego są następujące:
- Złożenie wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego;
- Otwarcie postępowania i wyznaczenie Nadzorcy Sądowego;
- Sporządzenie planu restrukturyzacyjnego, spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych;
- Przeprowadzenie zgromadzenia wierzycieli i głosowania nad układem;
- Zatwierdzenie układu przez Sąd;
- Wykonanie układu przez dłużnika;
- Stwierdzenie przez Sąd wykonania układu.
Jakie są najważniejsze zalety przyspieszonego postępowania układowego?
01
Krótki czas trwania postępowania
02
Ochrona przed egzekucją
03
Możliwość uchylenia zajęć rachunków bankowych
04
Ochrona przed wypowiedzeniem kluczowych umów
05
Zachowanie przez dłużnika zarządu własnego nad przedsiębiorstwem w zakresie czynności zwykłego zarządu
06
Możliwość zawarcia układu częściowego
Jakie są najważniejsze wady przyspieszonego postępowania układowego?
01
Brak ochrony przed egzekucją dotyczącą wierzytelności nieobjętych układem
02
Konieczność uzyskania zgody Nadzorcy Sądowego na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu
03
Brak możliwości przeprowadzenia restrukturyzacji zatrudnienia, majątku oraz nierentownych kontraktów
W jakich przypadkach rekomendowane jest otwarcie przyspieszonego postępowania układowego?
Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego jest rekomendowane przedsiębiorcom, w przypadku których poprawa sytuacji finansowej nie wymaga przeprowadzenia na szeroką skalę restrukturyzacji zatrudnienia, majątku lub nierentownych kontraktów. Wystarczające jest zawarcie z wierzycielami układu, który zrestrukturyzuje ich zobowiązania, np. poprzez ich częściowe umorzenie, rozłożenie na raty lub konwersje na udziały bądź akcje. Jednocześnie, przedsiębiorca nie wykazuje dużej ilości zobowiązań spornych, a do przeprowadzenia postępowania wystarczająca będzie ochrona przed egzekucją wierzytelności objętych układem.
Adam Królik
Radca Prawny / Doradca Restrukturyzacyjny
Od ponad 10 lat specjalizuje się w zagadnieniach związanych z prawem upadłościowym i restrukturyzacyjnym. Doradzam i reprezentuje w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych dłużników, wierzycieli oraz inwestorów.