Układ częściowy

Podstawowym celem każdego postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie przez dłużnika ogłoszenia upadłości dzięki umożliwieniu dłużnikowi zawarcia układu z jego wierzycielami. Układ ten ma zrestrukturyzować zobowiązania dłużnika np. poprzez ich częściowe umorzenie, rozłożenie na raty lub konwersje na udziały bądź akcje.

Układ może mieć charakter całościowy, wówczas obejmuje on wszystkie zobowiązania, które zgodnie z prawem restrukturyzacyjnym mogą zostać objęte układem, tj. zasadniczo wszystkie zobowiązania osobiste powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (wyjątkiem są m.in. zobowiązania z tyt. alimentów, które nigdy nie mogą zostać objęte układem, oraz zobowiązania z tyt. stosunku pracy lub zabezpieczone rzeczowo na majątku dłużnika, które to jednak przy spełnieniu pewnych warunków mogą zostać objęte układem).

Układ może mieć również charakter częściowy, tj. obejmować tylko niektóre zobowiązania dłużnika, których restrukturyzacja ma zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie jego przedsiębiorstwa.

Układ częściowy może zostać przyjęty i zatwierdzony wyłącznie w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo przyspieszony postępowaniu układowym.

Wyodrębnienie wierzycieli objętych układem odbywa się na podstawie kryteriów, które muszą być obiektywne, jednoznaczne, uzasadnione ekonomicznie i dotyczyć stosunków prawnych wiążących wierzycieli z dłużnikiem, z których wynikają zobowiązania objęte układem.

Przykładowo, układ częściowy może obejmować wierzytelności:

• z tytułu finansowania działalności dłużnika przez udzielone kredyty, pożyczki itp.;
• z tytułu umów o zasadniczym znaczeniu dla działalności przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności z tytułu dostaw najważniejszych materiałów lub umów leasingu majątku niezbędnego dla działalności prowadzonej przez dłużnika;
• zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym na przedmiotach i prawach niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa;
• największe określone według sumy.

Prawidłowe i zgodne z prawem sformułowanie kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem częściowym jest kluczowe. Stwierdzenie przez Sąd niezgodności z prawem kryteriów wyodrębnienia skutkuje odmową zatwierdzenia układu częściowego w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu lub umorzeniem postępowania w przypadku przyspieszonego postępowania układowego.

Niezwykle ważną cechą układu częściowego jest możliwość objęcia nim z mocy prawa wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika. W standardowym układzie całościowym, wierzytelności zabezpieczone rzeczowo na majątku dłużnika, np. hipoteką lub zastawem rejestrowym w zakresie, w jakim znajdują pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia, mogą zostać objęte układem tylko, gdy wierzyciel wyrazi na to bezwarunkową i nieodwołalną zgodę.